Przekazujemy Państwu lubelską aplikację w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029, stworzoną wspólnie ze środowiskiem kulturalnym naszego miasta: artystkami i artystami, animatorkami i animatorami oraz osobami zaangażowanymi społecznie. Jest ona wyrazem naszej odpowiedzialności za przyszłość Lublina i Europy Wschodniej, wiary w siłę miejskiej wspólnoty i odwagi w podejmowaniu aktualnych wyzwań Unii Europejskiej.

Naszą odpowiedzią jest RE:UNION.

Prezydent Miasta Lublin
Dr Krzysztof Żuk

Aplikacja w formacie .pdf

Zespół zadaniowy do przygotowania aplikacji w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029:

• Beata Stepaniuk-Kuśmierzak (Zastępca Prezydenta ds. Kultury, Sportu i Partycypacji / Przewodnicząca Zespołu)
• Rafał Koziński (Dyrektor Centrum Kultury w Lublinie / Zastępca Przewodniczącej)
• Michał Karapuda (Dyrektor Wydziału Kultury / Zastępca Przewodniczącej)
• Joanna Żytkowska (Dyrektor Departamentu Prezydenta)
• Beata Szopińska (Dyrektor Kancelarii Prezydenta)
• Krzysztof Stanowski (Dyrektor Biura Centrum Współpracy Międzynarodowej)
• Katarzyna Duma (Rzecznik Prasowy Prezydenta Miasta Lublin)
• Agnieszka Barańska-Szamryk (Zastępca Dyrektora Wydziału Kultury)
• Magdalena Zaręba-Opalińska (kierownik referatu ds. promocji kultury i komunikacji zewnętrznej w Wydziale Kultury)
• Dorota Niezgoda (starszy inspektor w Wydziale Kultury).

Zespół programowy ESK Lublin 2029:

• Paweł Hadrian
• Rafał Koziński
• Konrad Kurowski
• Paweł Passini
• Marta Ryczkowska
• Anna Strzałkowska
• Izabela Śliwa
• Michał Miłosz Zieliński
• Gabriela Żuk

Idea Europejskiej Stolicy Kultury zrodziła się w 1985 roku z inicjatywy greckiej minister kultury Meliny Mercouri. Coroczne obchody ESK w kolejnych europejskich miastach miały służyć wzmocnieniu integracji Unii Europejskiej oraz prezentacji dorobku kulturowego krajów Unii. Europejskie Stolice Kultury przygotowują roczny program obchodów ukazujący potencjał kulturotwórczy miasta, regionu, kraju oraz jego międzynarodowe i europejskie konteksty. Do tej pory tytuł uzyskało ponad 60 miast. W Polsce został przyznany w trybie pozakonkursowym Krakowowi w roku 2000, a następnie w ramach konkursu Wrocławiowi, który celebrował Europejską Stolicę Kultury w roku 2016.

Konkurs o tytuł ESK podlega ciągłej ewolucji. Początkowo otrzymywały go duże, rozpoznawalne miasta o bogatym, światowym życiu artystycznym. Z czasem zaczęto kłaść nacisk na wybór mniejszych miast o potencjale nieodkrytym na arenie międzynarodowej. Dziś w konkursie startują często miasta małe, stawiające na rozwój poprzez kulturę, albo mierzące się z barierami w dostępie do kultury.

Konkurs o tytuł ESK to nie tylko prezentacja rocznego programu obchodów, wielkie festiwale, prestiżowe spektakle i wystawy. Współcześnie najlepiej oceniane są programy pokazujące bogactwo i zróżnicowanie kulturowe Europy, kluczowe dla Unii Europejskiej wartości cywilizacyjne, propozycje wzmacniające poczucie wspólnoty i integracji. Jednak udział w konkursie ESK to także szansa na zmierzenie się z kulturowymi i cywilizacyjnymi problemami miast, na kulturową rewitalizację życia i zwiększenie dobrostanu mieszkańców. Dlatego podczas tworzenia propozycji programowej powinno się nie tylko uwzględniać mocne strony, ale i zdiagnozować problemy, które mogą zostać przezwyciężone i rozwiązane.

Polska będzie ubiegała się o tytuł ESK na rok 2029. Konkurs odbywa się dwuetapowo. Do 15 września 2023 roku wszystkie zainteresowane miasta składają pierwszą aplikację, która pokazuje organizacyjne i finansowe możliwości realizacji programu, syntetycznie opisane w sześćdziesięciostronicowym dokumencie. Po ocenie komisji międzynarodowych ekspertów wybrana zostanie krótka lista finałowa, czyli miasta, które przechodzą do drugiego etapu konkursu. Komisja decyduje o wyborze ESK na podstawie oceny aplikacji finałowej zawierającej pełny opis propozycji programowych, oraz prezentacji miast z krótkiej listy.

RE:UNION

Perspektywa historyczna jest dla Lublina jedynie punktem wyjścia – do rewizji pojęcia unii, zarówno w refleksji nad stanem obecnym, jak i w projektowaniu przyszłości.

RE:UNION staje się narzędziem do badania rozchwianej tożsamości Europy pogrążonej w kryzysie, poszukującej ideowego antidotum. RE:UNION ma ożywić nadzieję w czasach postpandemicznych i podczas wojny w Ukrainie.

„Wolni z wolnymi, równi z równymi”, podstawowa idea zawartego niegdyś traktatu, zachowuje swą aktualność także dzisiaj, gdy proces integracji europejskiej nabiera nowej dynamiki. Pamiętajmy, iż w 1569 roku, właśnie w Lublinie stworzono warunki pokojowej koegzystencji i współpracy wielu ludów i narodów przy poszanowaniu ich podmiotowości i zachowaniu specyfiki etnicznej, kulturowej czy religijnej. Rzeczpospolita była w założeniu na równych prawach państwem Polaków, Litwinów, Białorusinów, Ukraińców, z wielką rolą Niemców, zarówno z Prus królewskich, jak i książęcych. Nie możemy zapominać też o Żydach, którzy wytworzyli na tych terenach unikatową kulturę.

Patrząc na Rzeczpospolitą Obojga Narodów z perspektywy europejskiej, można stwierdzić, że była wyjątkowym sprzężeniem wielu pierwiastków, tyglem kultur. Tak wnikliwie analizowali fenomen Unii Lubelskiej historycy badający korzenie europejskiej przestrzeni kulturowej, m. in. Jerzy Kłoczowski.

Hasło RE:UNION zachęca do pytań o nową wspólnotowość, świadomość odrębności i unikalności przy działaniu w kooperacji. Wskazuje na niewidzialną sieć połączeń pomiędzy krajami Europy Wschodniej, na powiązania między sztuką, nauką, sportem, sektorem kreatywnym i biznesem. RE:UNION wzmocni je, umożliwiając przepływ doświadczeń, wiedzy i krytycznej refleksji, które uruchomią synergiczne działania na rzecz realnego, zrównoważonego rozwoju miasta.

RE:UNION – to reintegracja jako naturalne następstwo dezintegracji wywołanej pandemią, kryzysem i wojną.

RE:UNION – to zwiększenie jakości, intensywności i częstotliwości kontaktów międzyludzkich.

RE:UNION – to akceptacja wielości systemów wartości, norm i ocen.

RE:UNION – to wyodrębnienie aksjologicznego zbioru wspólnego.

RE:UNION – to nowy, inkluzywny kontrakt społeczny.

RE:UNION – to budowanie realnej wspólnoty.

RE:UNION – to dialog między różnymi dziedzinami sztuki, kulturami, pokoleniami, tradycją a nowoczesnością oraz przeszłością i przyszłością.

RE:UNION – to związek podmiotów, pod jednym szyldem i ideą.

RE:UNION – to spotkanie.

Lublin jest miastem o olbrzymim potencjale kulturowym rozpoznawalnym w Polsce i w Europie. Od lat tworzymy środowisko artystyczne w oparciu o własne zasoby, współpracę na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Nasze spojrzenie na wschód Europy, przede wszystkim na bliską nam Ukrainę i Białoruś, miało pionierski charakter, przyczyniło się do tworzenia więzi i budowania sieci kontaktów, które zaowocowały wieloma wspólnymi projektami artystycznymi.

Jesteśmy świadomi swoich mocnych stron, bogatego życia artystycznego, wspaniałych festiwali, rozpoznawalnych na całym świecie teatrów i unikalnych galerii. Z drugiej strony musimy być także świadomi zmian cywilizacyjnych i kulturowych, jakie zaszły w ostatnich latach i w Polsce, i na świecie. Wciąż odczuwamy społeczne i ekonomiczne skutki pandemii wywołanej koronawirusem. Za naszą wschodnią granicą toczy się wojna wywołana bezprecedensową, brutalną agresją Rosji na Ukrainę, w wyniku której nasz kraj stał się domem dla ponad miliona ukraińskich uchodźców. Borykamy się z chorobami cywilizacyjnymi, skutkami zmian klimatycznych, przemianami społecznymi. Nowe uwarunkowania są również wyzwaniem dla kultury.

Ubiegając się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury chcemy zaspokoić potrzeby, które wygenerowała obecna sytuacja geopolityczna. Pragniemy również znaleźć rozwiązania lokalnych problemów. Po raz kolejny chcemy rozbudzić emocje mieszkańców miasta, zachęcić ich nie tylko do udziału w życiu kulturalnym, ale i do współtworzenia go, nasycania własnymi treściami, marzeniami i nadziejami. Naszym celem jest stworzenie nowego systemu operacyjnego dla kultury Lublina, który będzie emanował na inne sfery życia. System, który opracujemy w ramach przygotowań, pomoże zarówno instytucjom, fundacjom i stowarzyszeniom, jak i zwykłym mieszkańcom.

Europejska Stolica Kultury jest dla nas także naturalną kontynuacją święta, które celebrujemy w tym roku: Europejskiej Stolicy Młodzieży. ESM to program rozpisany na trzy lata. Stał się on naturalną kuźnią talentów, dał młodym ludziom szansę na aktywne współtworzenie kultury Lublina i społeczne zaangażowanie. W 2029 roku to właśnie oni w znacznej mierze będą tworzyć Europejską Stolicę Kultury. Staną się jej managerami, kuratorami, artystami i odbiorcami.

Wiemy też, jak silnym bodźcem do rozwoju dla miasta jest nadanie mu tytułu Europejskiej Stolicy Kultury. To setki wydarzeń przyciągających tysiące turystów, olbrzymia promocja w Polsce i na całym świecie. To zwiększona szansa na pozyskiwanie funduszy europejskich, które przeznaczymy na rozwój infrastruktury, na działania prospołeczne i kulturotwórcze.

Mamy poczucie, że nasz start w konkursie jest nieunikniony. Wierzymy, że mamy szanse na zwycięstwo i zdajemy sobie sprawę, że sam udział w tym procesie zmienia miasto, pomaga nam odkryć je na nowo, zdiagnozować jego problemy i znaleźć rozwiązania. Nawet jeśli nie zdobędziemy tytułu, udział w konkursie wywoła pozytywny wpływ na rozwój miasta i dobrostan jego mieszkańców.

Aby ułatwić miastom podjęcie decyzji o ubieganie się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, komisja przygotowała ankietę badającą potencjał organizacyjny. Każde miasto, które chciałoby wystartować w konkursie, powinno odpowiedzieć sobie szczerze na 12 pytań przygotowanych w ankiecie. Zachęcamy każdego z was do własnego spojrzenia na nasze szanse, możliwości, ale i słabe strony. Jeśli na większość pytań odpowiemy pozytywnie, oznacza to, że mamy szansę zdobyć tytuł Europejskiej Stolicy Kultury.

Program Europejskiej Stolicy Kultury tworzymy z myślą o przygotowaniu nowego systemu operacyjnego miasta i jego kultury. Stworzenie bogatego programu samych obchodów będzie ważnym aspektem naszej kandydatury, ale równie istotne jest zdiagnozowanie na nowo problemów, potrzeb i wyzwań, których rozwiązanie zapewni dalszy, harmonijny rozwój Lublina. 

Korzystając z programu Europejskiej Stolicy Kultury chcemy wzmocnić pozycję artystów, kuratorów, instytucji, fundacji i stowarzyszeń, dać szansę zwykłym obywatelom na większe zaangażowanie społeczne. Będziemy dążyć do znalezienia rozwiązań, które pomogą nam w przezwyciężaniu wyzwań cywilizacyjnych: starzenia się społeczeństwa, integracją społeczną, włączaniem osób zagrożonych wykluczeniem, zwiększaniem dostępności kultury i życia społecznego, wreszcie – zmian klimatycznych.

Rozwiązania zaproponowane w naszym wniosku konkursowym będą brane pod uwagę w planowaniu przez Lublin działań kulturalnych na kolejne lata. Najciekawsze elementy programowe zostaną zrealizowane bez względu na wynik konkursu.

Lubelski program Europejskiej Stolicy Kultury, realizowany pod hasłem Re:Union, będzie tworzony społecznie, w synergicznym zestrojeniu różnorodnych głosów. Strategia miasta zakłada kompleksowe działania edukacyjne dla wszystkich środowisk Lublina, których realizacja będzie niezbędna już na etapie konkursu. Podobne założenia dotyczą licznych programów prospołecznych, które będą wdrażane w najbliższych latach. Ich realizacja, bez względu na wynik konkursu, będzie oznaczała poważną zmianę rozwojową dla Lublina.

Ogólnopolski i międzynarodowy charakter naszego programu, zakładający współpracę pomiędzy środowiskami z Polski i ze świata, tworzenie nowych sieci powiązań, nowych ścieżek artystycznych, stanie się bodźcem rozwojowym dla kultury Lublina. Zacieśnienie relacji twórczych z Ukrainą, niezależnymi środowiskami białoruskimi, Litwą, Łotwą i Estonią będzie procentować przez wiele lat. Będziemy współpracować również ze Szwecją, która w 2029 roku będzie także celebrowała Europejską Stolicę Kultury.

Doświadczenia konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 pokazują, że sam udział w tym programie staje się niezwykłym bodźcem rozwojowym dla kandydującego miasta. Lublin już raz pokazał, że potrafi wykorzystać ten proces do zbudowania swojej marki oraz wprowadzenia realnej, długotrwałej zmiany. Jesteśmy pewni, że bogatsi o doświadczenie startu w poprzednim konkursie, będziemy umieli wykorzystać sam proces kandydowania jeszcze skuteczniej.

Zachęcamy do składania własnych projektów i pomysłów na wydarzenia związane z lubelskimi obchodami Europejskiej Stolicy Kultury 2029.

Termin nadsyłania propozycji na projekty został wydłużony do dnia 15.07.2023

Pierwszy etap konkursu to przedstawienie Komisji „technicznych” aplikacji, zawierających wstępną koncepcję obchodów ESK, oraz prezentację organizacyjnych, finansowych i infrastrukturalnych możliwości miasta. Jest to czas na społeczne zbudowanie programu ESK, z włączeniem instytucji, organizacji, artystów i aktywistów – ale przede wszystkim zwykłych mieszkańców.

Na drugim etapie, w przypadku pozytywnej decyzji i wpisaniu Lublina na listę finalistów konkursu, program ten będzie rozwinięty na potrzeby aplikacji finałowej.

Aby ułatwić Państwu pracę nad własnymi projektami programu ESK Lublin 2029, przygotowaliśmy specjalny Przewodnik:

Pobierz Przewodnik

Złóż projekt

Nowe instytucje kultury:

Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych Rozdroża, Dzielnicowy Dom Kultury Węglin, Teatr Stary, Warsztaty Kultury, Dom Słów, Centrum Spotkania Kultur, powstanie 9 filii Miejskiej Biblioteki Publicznej, powstanie 2 filii dzielnicowych domów kultury

Nowe festiwale:

Noc Kultury, Jarmark Jagielloński, Carnaval Sztukmistrzów, Inne Brzmienia: Wschód Kultury, Festiwal Literacki „Miasto Poezji”, Wielokulturowy Lublin, Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY, Lublin Jazz Festiwal, Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Otwarte Miasto, Europejski Festiwal Smaku, Festiwal Kultury Renesansu

Współpraca samorządu miejskiego i regionalnego na rzecz rozwoju kultury Lublina i Lubelszczyzny

Rozwój organizacji społecznych i kulturalnych:

W roku 2006 Lublin dofinansował 30 projektów realizowanych przez 20 organizacji. W 2017 – 277 projektów realizowanych przez 146 organizacji.

Prestiżowe nagrody:

Nagroda Rady Europy 2017, Europejski Znak Dziedzictwa 2015

Innowacyjny program rozwoju kultury w dzielnicach – Dzielnice Kultury:

W okresie 5 lat zrealizowano w dzielnicach Lublina 824 projekty o wartości 6,5 mln zł.

Programy partycypacyjne:

Rada Kultury Przestrzeni, Budżet Obywatelski, Zielony Budżet, Rada Kultury Miasta Lublin, Rada Działalności Pożytku Publicznego, Kongres Kultury, Kongresy Organizacji Pozarządowych, Biuro Partycypacji Społecznej, Inicjatywa Lokalna, Panel Obywatelski

Rozwój gospodarczy:

Droga ekspresowa S17, miejsca hotelowe – wzrost o 80%, obłożenie hoteli – wzrost o 50%, ruch turyczny – wzrost o 123,8%

Pobierz aplikacje lublina z 2016 roku:

Pierwsza aplikacja

Aplikacja finałowa

Informacje:

gov.pl – europejskie stolice kultury

wikipedia – europejska stolica kultury

kultura współczesna – esk

Miasta które uzyskały tytuł ESK 2022-2028:

https://kaunas2022.eu/en/

https://esch2022.lu/en/

https://novisad2022.rs/en/home-page/

https://veszprembalaton2023.hu/en/

https://timisoara2023.eu/en/about/

https://2023eleusis.eu/en/

https://tartu2024.ee/en

https://www.salzkammergut-2024.at/en/home/

https://www.go2025.eu/en/

https://chemnitz2025.de/en/

https://www.trencin2026.sk/en

https://oulu2026.eu/en/

https://www.liepaja2027.lv/eng

https://www.evora2027.com/en/take-part