Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie, w ramach prac przygotowawczych związanych z realizacją projektu „Opowieść Miasta”, stworzył szczegółową strukturę programową pod nazwą „Kręgi Teatru Bramy”. Struktura ta jest rezultatem intensywnych prac koncepcyjnych oraz konsultacji eksperckich, które były prowadzone zarówno z lokalnymi środowiskami twórczymi, jak i partnerami krajowymi oraz zagranicznymi. Wypracowana koncepcja „Kręgów Teatru Bramy” jest odpowiedzią na założenia programowe ujęte w zwycięskiej aplikacji ESK Lublin 2029 RE:UNION, a także rozwija i konkretyzuje podstawowe idee zawarte w tym dokumencie.
Trzy kluczowe kręgi programu: „Teatr Wyobraźni”, „Teatr Pamięci” oraz „Teatr Wolności”, stanowią odrębne, lecz wzajemnie powiązane moduły realizacji projektu „Opowieść Miasta”. Każdy z tych kręgów opiera się na odmiennych aspektach tożsamości Lublina oraz historii Europy, angażując uczestników w refleksję nad dziedzictwem kulturowym, wspólnymi doświadczeniami oraz wyzwaniami współczesności.
Poniżej przedstawiam szczegółowy opis każdego z trzech kręgów realizacji projektu.
1. Kręgi Teatru Bramy. Opowieść Miasta – Teatr Wyobraźni
Teatr Wyobraźni to inicjatywa, która rzuca nowe światło na wielowiekową historię Lublina, przenosząc odbiorców w podróż od jego legendarnych początków aż po dramatyczne wydarzenia II wojny światowej. Trasa Podziemna zaprasza do odkrycia ewolucji miasta przez stulecia, ukazując jego narodziny, rozwój i momenty przełomowe. Piwnica Pod Fortuną przenosi zwiedzających do życia dawnych mieszczan. Z kolei Teatr Imaginarium jest miejscem, gdzie mistyczny Lublin odsłania swoje tajemnice, wprowadzając w świat legend i opowieści zakorzenionych w lokalnej tradycji i kulturze. Wszystkie te przestrzenie, łącząc historyczne fakty z elementami fabularyzacji i interaktywnymi doświadczeniami, stymulują wyobraźnię i prowokują do głębszej refleksji nad przeszłością oraz jej wpływem na współczesność. To platforma dla nowych projektów, które mają na celu aktywizację społeczności lokalnej i promocję dziedzictwa kulturowego, zachęcając do dialogu o tożsamości, zmianach społecznych i przyszłości Lublina.
2. Kręgi Teatru Bramy. Opowieść Miasta – Teatr Pamięci
Projekt skoncentrowany wokół Bramy Grodzkiej, który przenosi uczestników w głąb jednego z najbardziej tragicznych rozdziałów historii Lublina – Zagłady Polskich Żydów. Celem jest nie tylko upamiętnienie ofiar, ale również zrozumienie i refleksję nad mechanizmami zła. Skupiając się na uniwersalnym przekazie dotyczącym zagrożeń płynących z totalitaryzmów, mowy nienawiści oraz wojny, prowokujemy do zrozumienia skomplikowanej historii miasta i jego mieszkańców. Inicjatywa ta korzysta z nowoczesnych metod edukacyjnych, łącząc tradycyjne techniki narracyjne z nowoczesnymi technologiami. Przez zastosowanie multimedialnych prezentacji, instalacji artystycznych i interaktywnych warsztatów, umożliwiamy doświadczanie historii w sposób angażujący, emocjonalny oraz sprzyjający empatii. Jednocześnie projekt otwiera przestrzeń na dialog i dyskusję o trudnym dziedzictwie Lublina, zachęcając jego mieszkańców do osobistego związania się z historią i jej wpływem na tożsamość współczesnego społeczeństwa.
3. Kręgi Teatru Bramy. Opowieść Miasta – Teatr Wolności
Projekt, realizowany w Domu Słów, jest zainspirowany trudną historią Lublina po II wojnie światowej. Skupia się na wyzwoleniu potencjału wolnego słowa jako narzędzia obrony demokracji, promocji odpowiedzialności społecznej i budowania społeczeństwa obywatelskiego, poprzez różnorodne działania – od wystaw po performanse, od warsztatów literackich po publiczne debaty – odzwierciedlana jest siła oporu przeciwko totalitaryzmom, walka o prawa człowieka i obrona najsłabszych. Projekt kładzie silny nacisk na edukację poprzez sztukę, angażując społeczność lokalną i zagranicznych odbiorców w interaktywne doświadczenia, które prowokują do refleksji nad przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Dom Słów staje się miejscem, gdzie wolność słowa jest nie tylko upamiętniana, ale i żywo praktykowana. To przestrzeń, w której historie z przeszłości inspirują do działania w teraźniejszości, przypominając o znaczeniu aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym i obronie wartości demokratycznych.
Projekt w kompleksowy sposób realizuje cele Europejskiej Stolicy Kultury związane z promowaniem różnorodności kulturowej, dialogu międzykulturowego oraz wzajemnego zrozumienia w Europie. Kluczowym aspektem działań Ośrodka jest tworzenie przestrzeni do otwartej refleksji nad wielokulturowym dziedzictwem Lublina oraz wspólnymi doświadczeniami Europy, w szczególności poprzez pogłębioną analizę relacji polsko-żydowskich, upamiętnienie historii społeczności żydowskiej, jak również przeciwdziałanie antysemityzmowi, rasizmowi i uprzedzeniom narodowościowym.
