Za nami historyczny moment – otwarcie pierwszej transgranicznej Europejskiej Stolicy Kultury 2025 Nova Gorica – Gorizia. Kultura i sztuka połączyły podzielone od 1947 roku miasta. Granica wydaje się nie istnieć chociaż wszyscy wiedzą, że to praca, która już zajęła i zajmie jeszcze wiele lat.
Ceremonia inauguracji rozegrała się po obydwu stronach granicy – w Nowej Goricy i Gorizii – z kulminacją na Placu Europy, gdzie przemówienia wygłosili prezydentka Słowenii Nataša Pirc Musar, prezydent Włoch Sergio Mattarella i inni. Następnie, już w ścisłym centrum Novej Goricy, na placu Edvarda Kardelja odbył się artystyczny spektakl, otwarty przez premiera Słowenii Roberta Goloba. Na scenie pojawili się m.in. Dunking Devils, Duo Silence, Alexander Gadjiev, Giuseppe Guarrera, Bor Zuljan, MRFY, Laibach, a finałem było wspólne wykonanie utworu Skupaj/Insieme przez solistów operowych, Borderless Opera Choir i Orkiestrę Symfoniczną RTV Słowenia. Reżyserką wydarzenia była Neda Rusjan Bric, scenografię i oprawę wizualną przygotowali Marco Juratovec i Den Baruca, a kostiumy – Matea Benedetti. Widowisko było wielowymiarową opowieścią o złożonej historii, tożsamości, zachwycającej naturze, jej miastotwórczej roli. Wypełniały je sceny pełne intrygujących tradycji, mądrej rozrywki i odważnej, współczesnej sztuki. Późnym wieczorem publiczność bawiła się na transgranicznej imprezie z udziałem Daddy’ego G (Massive Attack), Andy’ego Smitha (Portishead) i Briny Knauss. Scena znajdowała się dokładnie na granicy bardziej żywiołowi tancerze przekraczali ją setki razy w ciągu nocy. Całość transmitowały na żywo: słoweńska i włoska telewizja.
Dwa miasta, jedno w Słowenii, a drugie we Włoszech są dziś symbolem zjednoczonej Europy. Miejsce wielokrotnie podzielone granicami i konfliktami obecnie scala tytuł Europejskiej Stolicy Kultury oraz marzenie o wspólnej przyszłości, zbudowanej na pokoju, wolności i równości.
„Dwa miasta, dwa narody, jedna stolica kultury, jednej, zjednoczonej Europy – mówił Robert Golob, premier Słowenii – Wszystkich nas łączy idea Europy, która wzrosła na ideach wspólnoty, jedności i rozwoju. Nasz przekaz jest oparty na wspólnych marzeniach wszystkich Europejczyków. Tu, gdzie płynęły kiedyś rzeki krwi, teraz mówimy, że możemy razem przezwyciężyć nienawiść dla wspólnej przyszłości. Mówimy to dziś razem całej Europie. Świętujemy kulturę, która nas wszystkich łączy i motywuje do działania i stanowi źródło natchnienia. Dwie Gorycje – jedno miasto. Wiele narodów – jedna Europa” (tłumaczenie: Nikodem Szczygłowski).
Prezydentka Słowenii Nataša Pirc Musar podkreśliła: „Europa i świat wydają się być na rozdrożu wartości, ale nie możemy zapominać o przeszłości, gdy planujemy przyszłość. Nova Gorica, ręka w rękę z sąsiednią Gorizią, podejmuje zaszczyt i wyzwanie bycia Europejską Stolicą Kultury jako wyjątkowy organizm – świadomi swojej historii, ale przede wszystkim odpowiedzialni za wspólną przyszłość.”
Prezydent Włoch Sergio Mattarella dodał: „Bycie pierwszą transgraniczną Europejską Stolicą Kultury oznacza mieć odwagę, by nieść światło i wiarę w przyszłość świata w czasach, gdy szerzą się cienie, niepewność i lęki. To dzień wizji, która dojrzewała przez stulecia – wizji pokoju, współistnienia i wspólnego rozwoju. To dzień, w którym pokazujemy, że kultura jest odpowiedzią na podziały, a otwartość i współpraca są naszą największą siłą.”
Materiały organizatora Go!2025
Dwie Gorycje – jedno miasto. Wiele narodów – jedna Europa. To wyjątkowe miejsce na mapie udowadnia, że w kultura może stanowić klucz do przezwyciężenia podziałów i budowania wspólnej przyszłości. Rok 2025 będzie obfitował w wydarzenia artystyczne wysokiej klasy jak wystawa Andy’ego Warhola „Beyond Borders” w Palazzo Attems w Gorizii – już otwarta dla publiczności, jubileuszowa premiera opery Rossiniego „Podróż do Reims” grana na styku krajów. Wszystkie wydarzenia i projekty są związane z dziedzictwem w tych terenów i towarzyszy im hasło Bezgraniczność – Borderless.
