Zdaniem panelu selekcyjnego to RE:UNION – idea zaproponowana przez Lublin – najlepiej odpowiada na wyzwania współczesnej Europy i będzie wizytówką Polski na arenie europejskiej w 2029 roku. Teraz po publikacji podsumowania zmagań o tytuł ESK 2029 wiemy również jakie były najmocniejsze strony naszej aplikacji.
O tym, że jury składające się z 12 niezależnych ekspertek i ekspertów z różnych krajów Unii Europejskiej rekomendowało Lublin wiemy już od 25 września, teraz jednak znamy również powody dla których została wybrana kandydatura naszego miasta i idea RE:UNION
Aplikacje miast były oceniane przede wszystkim za propozycje nowego, oryginalnego programu artystycznego o wymiarze europejskim.To właśnie program Lublina oparty na idei RE:UNION najlepiej spełnił wymagane kryteria i zapewnił miastu ten zaszczytny tytuł.
Poniżej znajdziecie Państwo wybrane fragmenty raportu, na które chcemy szczególnie zwrócić uwagę. (tłumaczenie robocze)
Wysoka ocena wartości idei RE:UNION
„Propozycja Lublina jako Europejskiej Stolicy Kultury 2029 zawiera się w idei RE:UNION, która podkreśla reintegrację podzielonych społeczności, kultur i wartości w obliczu globalnych wyzwań takich jak zmiany klimatyczne, wojna oraz podziały społeczne. Lublin, jako miasto o wyjątkowej pozycji na skrzyżowaniu kultur Wschodu i Zachodu, przedstawia się jako idealna platforma do wspierania dialogu, wymiany kulturalnej oraz budowania wspólnoty. Program zakłada, że Lublin stanie się ośrodkiem przemian społecznych, gdzie kultura będzie katalizatorem promującym europejskie wartości solidarności, demokracji i praw człowieka.
Idea RE:UNION wyraża się w trzech głównych obszarach programu: „Wspólnota”, który skupia się na odbudowie więzi wewnątrz Lublina i w całej Europie; „Habitat”, które bada relacje między ludźmi, naturą i cyfrowymi rzeczywistościami; oraz „Granice”, który rozważa pojęcie granic – zarówno fizycznych, jak i metaforycznych. Te obszary mają stanowić ramy dla projektów artystycznych, edukacyjnych i społecznych, mających na celu wspieranie inkluzywności, dialogu międzykulturowego i kreatywnego wyrazu.”
Zaplanowane działania programowe pozostawią długotrwałe efekty w Lublinie.
„Kandydatura Lublina przekonująco przedstawia program, który ma na celu pozostawienie trwałego dziedzictwa, przyczyniając się do długoterminowej transformacji kulturalnej i społecznej Lublina, jednocześnie wzmacniając infrastrukturę miasta, rozwój publiczności oraz współpracę międzynarodową.”
Zagadnienia programowe są istotne nie tylko dla lublinian, ale ogółu europejczyków.
„Program zakłada wykorzystanie kultury w dyskusji na tematy współczesnych wyzwań, które rezonują również, co jest niezwykle istotne, na poziomie całej Unii Europejskiej, co jest niezwykle istotne. Tematy te to: relacja między geopolitycznym centrum a peryferiami, zrównoważony rozwój, swoboda przemieszczania się czy migracje.”
Lublin otrzymując tytuł stał się ambasadorem wartości europejskich i znaczącym ośrodkiem wymiany artystycznej.
„Kandydatura Lublina podkreśla jego rolę jako miasta na skrzyżowaniu kultur Europy Wschodniej i Zachodniej, proponując projekty promujące europejską różnorodność i wspierające dialog międzykulturowy. Inicjatywy takie jak Kongres RE:UNION oraz międzynarodowe festiwale pokazują zaangażowanie miasta w budowanie jedności w Europie czy odpowiadanie na współczesne wyzwania poprzez działania kulturalne. Dodatkowo, Lublin wyraźnie angażuje się w tworzenie możliwości współpracy dla artystów z Europy, zapewniając ich dużą aktywność w działania programowych . Miasto zabiera głos w szerokich europejskie debatach na temat zrównoważonego rozwoju i uczestnictwa w kulturze daje wyraz zaangażowania w realizacji tych wspólnych celów.”
Idea RE:UNION odpowiada na kwestie najbardziej istotne dla współczesnej Europy oraz czerpie z wcześniejszych doświadczeń miasta Lublin.
„Lublin proponuje konkretne projekty, które podkreślają wspólne aspekty kultur, dziedzictwa i historii europejskiej, a także integracji europejskiej i tematów istotnych dla współczesnej Europy. Inicjatywy mające na celu wspieranie dialogu międzykulturowego mają solidny charakter, kładą wyraźny nacisk na konieczności odbudowy więzi społecznych w całej Europie.”
„Zawarto pięć specjalnych, środowiskowych „Unii”, które zrzeszają różnorodnych interesariuszy, w tym: twórców kultury, miasta i miasteczka z regionu, firmy i przedsiębiorstwa z Lublina, uczelnie wyższe oraz młodzież. Kandydatura mądrze korzysta z doświadczeń z poprzedniej aplikacji miasta o tytuł ESK 2016, organizacji jubileuszu 700-lecia Lublina oraz Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023.”
Budżet zawarty w aplikacji odpowiada skali wyzwania z jakim będziemy się mierzyć.
„Budżet programu Europejskiej Stolicy Kultury, wynoszący 46 milionów euro, jest realistyczny i dobrze zaplanowany, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju oraz zabezpieczeniem efektów długoterminowych. Przewiduje on 33,1 miliona euro na działalność kulturalną.”
Bezpieczne przestrzenie i standardy etyczne staną się jednym z naszych najistotniejszych celów.
„Struktura (organizacyjna) podkreśla współpracę między władzami miasta, operatorami kultury oraz partnerami europejskimi. Ustanowiono również stanowiska odpowiedzialne za poziome priorytety: dostępność, równość płci, międzykulturowość i ochronę środowiska. Panel chętnie widziałby struktury zapewniające bezpieczne przestrzenie oraz najwyższe standardy etyczne dla wszystkich osób zaangażowanych w ESK, zarówno podczas faz przygotowawczych, jak i przez cały rok tytułowy Lublina 2029.”
Podsumowanie analizy naszej kandydatury przez panel:
„Kandydatura Lublina na Europejską Stolicę Kultury w 2029 roku pod hasłem RE:UNION wykazuje znaczące atuty. Projekt jest ściśle związany z rozwojem kulturalnym miasta oraz jego długoterminową strategią. Lublin, jako miasto na styku kultur Wschodu i Zachodu, przedstawia solidną wizję tego, w jaki sposób jego program artystyczny i kulturalny może wspierać dialog i wymianę kulturalną, promując europejskie wartości. Program jest zorganizowany wokół trzech kluczowych obszarów: Wspólnota, która odbudowuje więzi w Lublinie i Europie; Habitat, które bada relacje między ludźmi, naturą i rzeczywistościami cyfrowymi; oraz Granic, które kwestionują fizyczne i metaforyczne granice.
Program jest zgodny z wyzwaniami współczesnej Europy, takimi jak: zrównoważony rozwój, migracja i swoboda przemieszczania się. Silne zaangażowanie społeczności w przygotowanie aplikacji i jej realizację zakłada trwałe dziedzictwo, które poprzez kulturę i sztukę odpowiada na aktualne problemy. Dzięki solidnemu budżetowi, kandydatura Lublina może realizować: szeroką współpracę europejską, silne zaangażowanie społeczności, bezpośrednie zaangażowanie środowiska artystycznego oraz dbałość o dostępność dla grup defaworyzowanych. Szczególną uwagę poświęcono dotarciu do nowych odbiorców i usunięciu barier w uczestnictwie. Kandydatura Lublina cieszy się jednogłośnym poparciem politycznym i finansowym Rady Miasta, a także silnym wsparciem ze strony zawartych Unii i władz regionalnych.
Ogólnie rzecz biorąc, kandydatura Lublina na 2029 rok wykazuje znaczne mocne strony w ramach celów i kryteriów ESK, choć istnieją pewne niedociągnięcia. Panel rekomenduje, aby kandydatura Lublina została wybrana jako Europejska Stolica Kultury 2029 w Polsce.(…)”
Raport selekcyjny zawiera również szereg niezwykle istotnych zaleceń, które bazują na 40-letnim doświadczeniu projektu Europejskich Stolic Kultury.
- Musimy zadbać o rozwój struktury organizacyjnej i utrzymanie niezależności procesu.
„Wyznaczona Europejska Stolica Kultury przechodzi teraz do okresu przejściowego z organizacji dostosowanej do kampanii przetargowej na bardziej formalną strukturę realizacji ESK, niezależną od lokalnej administracji miejskiej.”
- Mamy zadanie rozwijać współpracę z innymi kandydatami do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury.
„Panel oczekuje, że Lublin rozwinie współpracę z innymi miastami kandydującymi oraz szerszą społecznością artystyczną i kulturalną w Polsce. ESK w Polsce w 2029 roku to szansa, która będzie miała znaczenie nie tylko dla Lublina, ale i w całego kraju.”
- Jesienią 2025 roku będziemy musieli przedstawić raport z prac prezentujący stopień wdrożenia rekomendacji. Będzie to czas na pierwsze spotkanie monitoringowe.
„Panel spodziewa się, że pierwszy raport z postępów prac zostanie przedstawiony jesienią 2025 r. i będzie uwzględniał zalecenia i uwagi zawarte w ocenie aplikacji, zgodnie ze wskazówkami powyżej i poniżej.”
- Musimy opracować jasne rezultaty ESK w Lublinie w 2039 roku.
„Aby umocnić długoterminowe dziedzictwo Lublina, panel zaleca jasne określenie kluczowych rezultatów i dziedzictwa kulturowego oczekiwanego dziesięć lat po roku Europejskiej Stolicy Kultury.”
- Mamy za zadanie przygotować jasne kryteria i plany dla prowadzonych w przyszłości otwartych naborów i projektów transgranicznych, a także rozpocząć prace nad spójną i atrakcyjną strategią marketingową na skalę europejską.
„Aby zwiększyć przejrzystość i zapewnić spójność nowych projektów z głównym tematem, panel sugeruje dalsze doprecyzowanie, w jaki sposób projekty powstałe w wyniku otwartych naborów będą włączane do programu. Opracowanie jasnych kryteriów dla tych naborów, zwłaszcza w przypadku projektów z udziałem partnerów europejskich, pomoże zachować spójność i wzmocnić europejski wymiar kandydatury.”
„Zaangażowanie Lublina we wspieranie współpracy transgranicznej jest godne pochwały. Panel zaleca, by przyszłe wysiłki skupiły się na dostarczaniu bardziej szczegółowych planów dotyczących tego, w jaki sposób te projekty będą się rozwijać i wzmacniać w czasie(…)”
„Aby przyciągnąć szeroką europejską publiczność, panel sugeruje, aby Lublin opracował bardziej przekonującą strategię marketingową.(…)”
- Zalecana jest praca nad odrębnymi, sektorowymi strategiami rozwoju widowni i kadr kultury.
„Zaangażowanie Lublina w kwestie inkluzywności jest znaczącą siłą tej propozycji. Panel sugeruje opracowanie odrębnych, ukierunkowanych strategii angażowania osób spoza widowni, w tym tych, którzy zazwyczaj nie angażują się w działalność kulturalną(…)”
„Panel zachęca do rozszerzenia programów budowania potencjału dla lokalnych operatorów kulturalnych, koncentrować się na wyposażeniu liderów kultury w umiejętności niezbędne do utrzymania i rozwoju ekosystemu kulturalnego Lublina w latach następujących po tytule Europejskiej Stolicy Kultury.”
„Panel podkreśla kluczowe znaczenie bezpiecznych przestrzeni i najwyższych standardów etycznych podczas fazy przygotowawczej i przez cały rok Lublin 2029.”
Gratulujemy wszystkim miastom, które podjęły wyzwanie i starały się o tytuł ESK. Już sam udział w tym procesie to okazja do stworzenia wizji rozwoju miasta poprzez kulturę. Dzięki innowacyjnemu projektowi Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego procesy rozpoczęte w Bielsko-Białej (“Miasto Splotów”), Katowicach (“Play”) i Kołobrzegu (“I sea you”) będą kontynuowane. Miasta te zostały Polskimi Stolicami Kultury kolejno w latach 2026, 2027 i 2028. Lublin zgodnie z zaleceniami panelu rozwinie współpracę z innymi miastami kandydującymi oraz zaangażuje do tego międzynarodowego projektu polskie środowiska artystyczne i kulturalne. ESK w Polsce w 2029 roku to szansa na umiędzynarodowienie kultury nie tylko w Lublinie ale w całym kraju.
Pragniemy podziękować panelowi selekcyjnemu za: wnikliwą analizę i docenienie RE:UNION jako idei kształtującej przyszłość kultury w Polsce i Europie, wszystkie rekomendacje i zalecenia, które uzupełniają ponad dwa lata naszej wytężonej pracy nad aplikacją.
W ocenie panelu selekcyjnego kandydatura Lublina ma szereg mocnych stron i zalet, a to właśnie idea RE:UNION najlepiej wpisuje się w cele i kryteria określone w Decyzji Parlamentu Europejskiego. Obecnie Zespół Programowy, kontynuuje prace zgodnie z wszystkimi zaleceniami.
Zapraszamy do współpracy w duchu RE:UNION
