25 września na długo zapisze się w naszej pamięci. Tego dnia Lublin został Europejską Stolicą Kultury! W 2029 roku nasze miasto z dumą będzie nosiło ten tytuł i realizowało przygotowany wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami program obchodów.
Zdobycie tytułu oznacza nie tylko mnóstwo wyjątkowych inicjatyw, projektów i wydarzeń kulturalnych. To także rozwój sektorów związanych z obsługą ruchu turystycznego i promocja miasta na niespotykaną skalę. Wszystko to przełoży się na szereg pozytywnych zmian, które przyczynią się do rozwoju w dziedzinach innych niż kultura i turystyka. Tytuł ESK może ułatwić także pozyskiwanie funduszy europejskich, które trafią na rozwój infrastruktury oraz działania prospołeczne i kulturotwórcze. To też nowe możliwości współpracy i wymiany doświadczeń z innymi miastami na całym kontynencie.
– Ostatnie dwa lata były dla nas wszystkich czasem intensywnej pracy i realizacji wielu wartościowych projektów oraz wydarzeń w duchu idei RE:UNION. Przed nami kilkuletni okres przygotowań i pracy nad przełożeniem idei zawartych w naszej aplikacji na konkretne działania. Dziękuję wszystkim zaangażowanym środowiskom za wspólną pracę i wkład w ten wielki sukces. Udowodniliśmy po raz kolejny, że lubelska kultura i ludzie ją tworzący mają ogromny potencjał – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.
Konkurs odbywał się dwuetapowo. Wszystkie startujące w nim miasta składały swoje pierwsze aplikacje do 15 września 2023 roku. Wnioski złożyło dwanaście polskich miast: Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów oraz Toruń.
Po pierwszej ocenie komisji wybrana została krótka lista finałowa miast, które przeszły do drugiego etapu konkursu. Wśród nich znalazły się Lublin, Bielsko-Biała, Katowice i Kołobrzeg. O wyborze Europejskiej Stolicy Kultury 2029 komisja zdecydowała ostatecznie na podstawie oceny aplikacji finałowych, zawierających pełne opisy propozycji programowych, a także bezpośredniej prezentacji miast z krótkiej listy.
Finałowa aplikacja Lublina o tytuł ESK 2029 to 100-stronicowa księga naszych planów programowych, organizacyjnych, finansowych i wyobrażeń o mieście. Została stworzona wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami, artystkami i artystami, społeczniczkami i społecznikami, animatorkami i animatorami oraz aktywistkami i aktywistami. Ważnym etapem konkursu była też wizyta w Lublinie członków europejskiego panelu ekspertów, która odbyła się 18 września oraz prezentacja przed panelem oceniającym finałową aplikację 24 września.
Hasłem przewodnim naszej aplikacji jest RE:UNION, rozumiane jako niezwykłe spotkanie, dialog, troska o siebie nawzajem i nowe spojrzenie na Lublin.
Idea konkursu na Europejską Stolicę Kultury ma już ponad 40 lat. Pierwszy raz pomysł pojawił się na początku lat 80. XX wieku. Pierwszą stolicą zostały Ateny z inicjatywy Meliny Mercouri, ówczesnej minister kultury Grecji. Kolejnymi miastami były Florencja, Amsterdam, Berlin Zachodni oraz Paryż. Pod koniec XX wieku, w 1999 roku zmieniono reguły wyboru i od tamtej pory wybierane są dwa miasta. Jedynie w 2000 roku, wyjątkowo, ustanowiono aż 9 miast jako ESK, były nimi między innymi Kraków i Praga, które były spoza UE.
W 2029 roku kulturalnymi stolicami Europy zostaną dwa miasta. Oprócz Lublina będzie to jedno ze szwedzkich miast – Kurina lub Uppsala. Wyniki konkursu podawane są z dużym, bo kilkuletnim wyprzedzeniem, tak też tegoroczne ogłoszone miasta zostaną ESK dopiero w 2029 roku.
